Był to jeden z najśmielszych, a pod względem stylu najpiękniejszych wyczynów himalajskiego roku 2004. Wiele lat temu Georges Bettembourg powiedział, że zachodnia ściana Bhagirathi III to jest El Capitan ze stojącą na nim północną Droites. Tym razem chodziło o wejście stylem alpejskim i bez sztucznych pomocy (rotpunkt) prawym filarem zachodniej ściany Bhagirathi III (6454 m), jednak nie drogą szkocką (V--VI/A2), lecz wprost skalnymi krawędziami filara, z widokami na "dzwon" zachodniej ściany. Dokonali tego wejścia 39-letni Walter Hölzler z Allgäu i 30-letni Jörg Pflugmacher z Garmisch Partenkirchen. Była to trzecia próba Hölzlera na tej formacji -- poprzednie nie powiodły się w latach 2000 i 2001. Filar ten oferuje 1,5 km wspinaczki o trudnościach do 8+/9-, 30 wyciągów nie licząc stromych lodowych i śnieżnych partii szczytowych. Spity używane były tylko na stanowiskach i wiszących biwakach, a także w parunastu punktach wyłącznie do asekuracji, skała bowiem na ogół umożliwiała posługiwanie się kostkami. Po parodniowej obróbce dolnych wyciągów, 10 maja Niemcy rozpoczęli definitywny atak, w ścianie spędzili 9 dni, 5 nocy w oparciu o portaledge. Do sztucznych środków (tylko kostek) sięgnęli na 2 wyciągach. 19 maja skrajnie wyczerpani osiągnęli szczyt w mgle i niepogodzie -- powrót nastąpił tą samą drogą w ciągu półtora dnia. Swoją drogę nazwali "Drabiną do Nieba". Nie brakowało przygód. Do cięższych należała strata buta Hölzlera, niezbędnego do dotarcia do szczytu. Spadł on przeszło 200 m i wspinacze musieli po niego zjechać. Podczas powrotu zjazdami, w ciemnościach i wietrze Pflugmacher zaplątał się w liny i o mało się nie udusił. Ciekawostką jest też, że prowadzenie na całej drodze wziął na siebie Walter Hölzler, który swój pomysł i długoletnie marzenie chciał mieć całkowicie na własność. Pamiętać też trzeba, że ekstremalne trudności pokonywane były na wysokości 5000--6400 m, gdzie płucom już naprawdę brakuje tlenu. Sukces wysokościowo-ekstremalny wysokiej klasy!

Innym rosyjskim sukcesem minionego lata było trawersowanie masywu Kaszgaru w Tien-szanie. Kaszkar jest pięknym 6-tysięcznikiem, wznoszącym się w grani na południe od grzbietu Kokszaałtau (Pika Pobiedy) w słabo poznanej połaci Tien-szanu Centralnego. Jego nazwa podawana jest w różnych brzmieniach (Kaszkar, Koszkar, Koczkarbaszi, w chińskim zapisie Kaxkar, Koxkar Feng). W r. 2002 zainteresowali się nim turyści górscy z Moskwy, którzy przeprowadzili tu rekonesans a nawet próbę wejścia. Latem bieżącego roku 6-osobowa ekipa Turklubu "Westra" z Moskwy (3 mistrzowie sportu "po turizmu") dokonała w dniach od 11 do 22 lipca trawersowania masywu graniami północną i wschodnią, przez szczyciki 5550, 5620, 5650 i 6050 m. Marszrutę sklasyfikowano jako 4B--5A. Trawersowanie wymagało kilkudniowego pobytu powyżej 5000 m, a w wielu miejscach sztywnej asekuracji. Pogoda była zmienna, kilka dni wypadło na przeczekiwanie śnieżyc. Pod kopułą szczytową na biwak zeszła lawina, która przysypała 3 osoby, odkopane bez szwanku po 15 minutach. Dwuwierzchołkowy szczyt osiągnięto w słoneczny dzień 21 lipca 2004. Droga zejścia w dolnej części była alpinistom znana z próby w 2002 roku. Kierował wyprawą Anatolij W. Dżulij, zespół tworzyli W. Leonienko, D. Lechtman, I. Michaliow, A. Kirijenko i J. Strubcow (nie podano, czy wszyscy byli na szczycie).

Dolina Hushe i jej odnoga Nangmah słyną z ogromnych ścian skalnych, zaliczanych do największych w Karakorum. Nad górną częścią doliny Nangmah (taż Nagma) dominuje wspaniały K6 (7020 m). Przez wspinaczy zakątki te były odwiedzane -- zrazu nieśmiało -- już 10--15 lat temu i znane są z pięknych dróg. Latem 2004 częściowo nową drogę, nazwaną "Ojos Claros", wyszukała trójka młodych Hiszpanów: Cecilia Buil, Néstor Ayerbe i Oscar Pérez na wschodniej ścianie Changui Tower (5820 m, I wejście 1998). Droga pokonuje 1150 m wysokości i na 400 m biegnie razem z drogą "Ludopatia" z lata 1999 (Fermin Izco, Rubén Aramendia i Mikel Zabaleza, 1200 m, 4 obozy, A3, 7a+). W dniu 23 lipca trójka aragońska rozbiła bazę u stóp ściany (4300 m), ataki rozpoczęto 1 sierpnia, wejście zakończono 28 sierpnia, wspinając się od 2 w nocy przy raczej złej pogodzie (mgły, przelotnie śnieg). Najtrudniejszy technicznie odcinek stanowi 350-metrowe końcowe spiętrzenie filara, kulminującego w przedwierzchołku oddalonym o 200 m od śnieżnego szczytu. Pogoda była zmienna i wymagała parodniowych przeczekiwań. Z obszernych relacji zespołu nie wynika jasno, jak nowa droga przebiega w skale i na ile jest samodzielna. Jej trudności (6b+) oceniono niżej, niż Ludopatii a na zdjęcie naniesiono tylko "Ludopatię", której opis i topo znaleźć można w AAJ 2000 s.347. W maju Cecilia Buil wspinała się w Garhwalu, zimą wraz z oboma towarzyszami trenowała w Norwegii. Jak na mało doświadczonych wspinaczy wysokościowych, sukces na Changui Tower ocenić trzeba bardzo pozytywnie. Felicidades por toda la cordada!

Listę ofiar Tatr Słowackich w pierwszym półroczu 2004 zdominowali turyści i taternicy czescy, których zginęło aż dziewięcioro. Pięć osób straciło życie w wyniku lawin (podczas wszystkich wypadków obowiązywał III stopień zagrożenia), 3 wskutek upadków, 1 z wychłodzenia. Jeśli chodzi o rodzaj aktywności -- czworo zaliczamy do turystów górskich, 3 uprawiało alpinizm narciarski, 2 taternictwo. Dwa wypadki wydarzyły się w Tatrach Zachodnich: lawinowy w dolinie Parzychwost i turystyczny w masywie Banówki. Życie stracili dwaj skialpiniści, zrzuceni przez deskę śnieżną z drogi na Rysy. Czeski Związek Alpinizmu wystosował do swoich członków apel o ostrożność i rozwagę, przypominając podstawowe prawidła bezpiecznego poruszania się i wzywania pomocy. Kontynuację złej passy Czechów stanowiła tragedia lawinowa pod Chan Tengri, o której piszemy w "Głosie Seniora".

W numerze 16 "Dwutygodnik Tatrzański" zamieszcza zestawienie wypadków z lipca tego roku (2004). Interwencji było kilkanaście, ale tylko 2 zgony, oba spowodowane zawałami. Jak wiemy, akcje z powietrza pokrywane są z polis ubezpieczeniowych ofiar. Gazeta przypomina, że od 1 maja turysta winien mieć z sobą pełny komplet dokumentów ubezpieczeniowych, w przeciwnym razie zostanie sam obciążony należnością za ew. akcję i swoich roszczeń będzie musiał dochodzić w kraju na własną rękę. Okazuje się, że w ATE za akcje ratunkowe najbardziej zadłużeni są Polacy, którzy "wiszą" z kwotą ok. 80 000 dolarów. "Skoro nie płacą, nie ratujcie ich -- mówią doradcy, ale to nie jest rozwiązanie" -- czytamy.

Koleżanki i Koledzy Wspinacze! Tradycja ideologicznych dyskusji jest w naszym środowisku tak dawna, jak ono samo. Być może jest to jeden z elementów stanowiących o wartości taternictwa. W każdej dyskusji ścierają się poglądy przeciwne, rodzą emocje, ale przecież sam fakt przystąpienia do niej stanowi akt uznania podstawowego prawa, jakim jest posiadanie przez każdego z nas własnych poglądów. Dopóki będziemy dyskutować, dopóty będziemy mogli mówić o sobie, że jesteśmy jedną społecznością.

Sprawa sposobu użycia punktów wierconych w Tatrach rozbudziła w zeszłym roku ogromne, choć narastające już od wielu lat, emocje. Postawiła też szereg pytań o istotę taternictwa, profesjonalizm i etykę, zakres praw autorów dróg do swoich dzieł, wreszcie o ochronę przyrody.

Nie czujemy się upoważnieni do udzielenia na te pytania jednoznacznej odpowiedzi. W żaden sposób nie możemy też uzurpować sobie prawa do narzucenia komukolwiek naszego punktu widzenia. Możemy jednak zwrócić się do tej właśnie społeczności, której częścią się czujemy, z prośbą o wysłuchanie naszego głosu. Apelu, który narodził się w toku autentycznej polemiki z udziałem przedstawicieli niemal wszystkich stylów i ideologii, a której niezbywalną częścią była kilkumiesięczna dyskusja na łamach prasy i forów internetowych.

Po długotrwałych rozmowach, bogatsi o doświadczenia ostatniego roku, pragniemy zaproponować następujące kompromisowe rozwiązanie:

W Tatrach Wysokich wyznaczmy ściany przeznaczone do eksploracji w stylu sportowym, tj. "od góry" i z użyciem wiertarki. Naszym zdaniem predestynowane do tego rodzaju działalności są:

Od 1 do 18 lipca bawiłem w Alpach, podobnie jak w poprzednie lata z grupą zorganizowaną przez Krzysztofa Kosińskiego w ramach wyjazdów PTPNoZ. Działaliśmy w dolinie Gressoney pod Monte Rosa i w masywie Mont Blanc. Z jednym z uczestników wszedłem po raz drugi na Ludwigshöhe (4346 m), zrobiliśmy też kilka podejść do schronisk i na wysokie przełęcze, a także eksponowaną grań w rejonie Weissmaten z kilkoma szczytami o wysokości przeszło 2500 m. W grupie Mont Blanc byłem z uczestnikami na lodowcach Mer de Glace i Glacier d'Argentieres oraz w schronisku Refuge d'Argentie`res. Po raz któryś z rzędu zobaczyłem Lac Blanc i po raz pierwszy wszedłem na przełęcz Col di Tricot (2120 m), gdzie roiło się od turystów. Widoki były piękne, szczególnie ze szczytu Mont Vorassay (2299 m -- wysokość naszej Świnicy), na grani zaś leżało tyle kup baranich, że nie można było bezpiecznie usiąść. Wspaniała panorama Dôme du Go ter, Aiguille de Bionassay i Dômes de Miage, gdzie schodziły świeże lawiny. Wejście na Mont Blanc z planów wykluczyłem, gdyż byłem na nim już pięć razy -- zawsze w lipcu: 15 lipca 1992, 22 lipca 1994, 16 lipca 1997, l6 lipca 1999 i 29 lipca 2002. To chyba wystarczy, nie jestem bowiem sportowcem goniącym za rekordami, w tym także za rekordem wieku. Natomiast zależało mi na pochodzeniu po prawdziwych lodowcach, a takimi były Mer de Glace i Glacier d'Argentie`re -- znane mi już z poprzednich lat, ale za każdym razem inne i nowe.

W drugiej dekadzie lipca wspinałem się z klientami w Alpach Zachodnich. Pogoda była mocno zmienna, więc nie zdecydowaliśmy się na Mont Blanc. Pojechaliśmy w Alpy Walijskie i weszliśmy na Weissmies (4023 m), Allalinhorn (4027 m) i Breithorn (4164 m.). W porównaniu z warunkami w paskudnym poprzednim sezonie, spowodowanymi głównie długotrwałymi upałami (obrywy na Matterhornie, Mont Blanc zamknięty na wiele tygodni, gigantyczne szczeliny brzeżne) -- w tym roku panowały warunki całkiem znośne. Przyczyną były spore opady śniegu późną wiosną i chłodny lipiec. Nie wyrówna to ubiegłorocznych strat w masie lodów i pokrywy śniegowej, ale przynajmniej nie pogorszy sytuacji.